Zgłębiając temat właściwie dobranych butów, postanowiłem sięgnąć do podstaw. Obserwując swoich klientów i śledząc przeróżne fora narciarskie, zauważyłem jak wielkie zamieszanie w tym zakresie gości w głowach narciarzy i jak ten pozornie prosty temat jest komplikowany. Wiadomo, że chcąc z jazdy na nartach czerpać pełną przyjemność i satysfakcję niezbędne są właściwie dopasowane buty. Wiadomo też, że stopy mają różne kształty: są mniej lub bardziej wysklepione, mają różny układ kostny. Zdarza się, że stopy maja różną długość. Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę, że masowo produkowane buty nie od razu pasują do każdej stopy - wprost przeciwnie: musimy pomyśleć o ich indywidualnym dopasowaniu do naszej stopy. Bo każda stopa jest inna!
1. Zakupie odpowiedniego modelu 2. Indywidualnym dopasowaniu
Dotychczas proces dobierania butów kończył się na pierwszym kroku. Klient wysłuchał sprzedawcy, chwile pochodził w sklepie i tyle. "Jak wytrzymałem 20 minut, to pewnie wszystko będzie w porządku i buty się jakoś ułożą". Nie jest to jednak takie pewne.
Temat dobrania butów warto zacząć od odpowiedzi na kilka pytań: jak jeździmy, jakim stylem i w jaki sposób? Ogólną podpowiedź na te pytania znajdziecie w poniższej tabeli. Tabela sprowadza różne zastosowania butów do jednego mianownika, którym jest tzw. flex, czyli twardość. Jest to jedyne kryterium, które brać możemy pod uwagę porównując buty różnych producentów.
Pamiętać jednak trzeba, że w różnych rodzajach butów, biorąc pod uwagę dopasowanie jako kryterium, możemy znaleźć ten sam flex, a buty znacznie różnić się będą szerokością. Niektórzy producenci prócz długości buta, czyli rozmiaru, podają również jego szerokość. Najwęższe buty stosujemy oczywiście w modelach wyczynowych. Tutaj ważniejsze od komfortu jest precyzyjne przekazywanie impulsu ze stopy na nartę. Często spotykanym błędem podczas kupowania butów jest wybór zbyt dużego rozmiaru. Przeważnie zdarza się to podczas mierzenia butów z "wyższej półki", gdy włożenie nogi w but, który teoretycznie odpowiada naszemu rozmiarowi, sprawia zbyt dużą trudność.
Każdy z producentów przedstawia szeroką ofertę dedykowaną dla kobiet. Nie jest to tylko i wyłącznie chwyt marketingowy; buty zaprojektowane dla pań nie różnią się tylko wyglądem zewnętrznym. Podstawową różnicą jest objętość buta w środku - kobiety potrzebują butów węższych i przede wszystkim smuklejszych w kostce i stawie skokowym. Buty dla pań są dodatkowo lżejsze i niższe, najczęściej z wycięciem w tylnej części cholewki uwzględniającym inny układ mięśnia brzuchatego łydki. Dobierając zarówno buty dla mężczyzn jak i dla kobiet najważniejszą sprawą jest dopasowanie butów na długość - z resztą modyfikacji poradzi sobie dobry serwis. Najwyższe modele z założenia przygotowane są do indywidualnego dopasowania. To standard. Czasy, kiedy wyczynowe buty musiały być niewygodne odeszły na zawsze.
Możemy jednak uniknąć gonitwy w poszukiwaniu pasującego modelu i rozmiaru. Specjalistyczny sklep powinien posiadać sprzęt do skanowania stóp i wirtualnego dobierania idealnego modelu buta. Technologia niegdyś stosowana w nielicznych ośrodkach alpejskich w końcu dotarła do Polski. Skanujemy, następnie z dostępnej bazy dobieramy odpowiedni model i od razu widzimy, czy warto buty przymierzać. Bardzo proste, a co najważniejsze skuteczne.
Drugi etap w dobieraniu odpowiednich butów to indywidualne dopasowanie. Kiedyś kończyliśmy na etapie pierwszym, dzisiaj dopasowanie indywidualne to podstawa.
Pierwsza czynność to ewentualne poszerzenie buta - modyfikacja skorupy - dopasowanie skorupy do kształtu stopy. Proces termicznego poszerzania buta to zagadnienie szczególnie istotne dla narciarzy z deformacjami stóp (kostki, ostrogi, halluksy, itp), ale w praktyce widzę że problem dotyczy prawie każdego. Moje własne buty powiększałem w trzech miejscach, a nie mogę powiedzieć żeby moje stopy odbiegały od ogólnie przyjętej normy. Odbarczanie (poszerzanie) zastosować możemy oczywiście również w naszych starych butach. Często wystarczy poszerzyć skorupę o 1 mm, by uniknąć cierpień, do których buty przyzwyczajały nas przez lata. Świadomość modyfikacji skorupy to również istotna sprawa dla wszystkich narciarzy, którzy boja się zostawić swoje stare (często 15-letnie buty) i spróbować nowych. "Przecież nowe będą gniotły". Nic bardziej błędnego. Pamiętać trzeba, że buty "trzymają" przez ok. 120 dni, czyli około cztery lata używania przez przeciętnego narciarza amatora.
Proces praktycznego dopasowania butów obrazuje poniższy film. Zapraszam!
Kolejny krok w dopasowaniu indywidualnym to dobranie odpowiedniej wkładki. Dobrze podparta stopa wpływa na odpowiednią postawę ciała. Wkładki dopasowujemy termicznie, tak aby idealnie odzwierciedlały kształt stopy. Tak ukształtowane wkładki tworzą negatywy stóp powodując, że rozkład nacisku jest lepszy, a stopy właściwie ułożone i ukrwione. Uzyskujemy równomierny nacisk na całą powierzchnię podeszwy i zapobiegamy przesuwaniu stóp w butach. Pamiętać należy również, że przez zastosowanie właściwej wkładki uzyskamy lepszą cyrkulację krwi, czyli po prostu będzie nam cieplej. Odpowiednio dobrana wkładka rozwiązuje również kolejną z wątpliwości, z która spotykam się często: Nie ma połówek w butach narciarskich. Od zawsze (niewielkimi odstępstwami, np. wkłady Technica w niektórych modelach) buty produkowane są co rozmiar. Połówkę producent "załatwiał" grubością wkładki, zmieniającą ilość miejsca w bucie. Tak więc indywidualnie dobrana wkładka rozwiąże ten problem jeszcze lepiej.
Specjalistyczne wkładki produkowane są z kilku materiałów o różnej sztywności, w zależności od preferencji użytkownika i dyscypliny, dla której są przeznaczone. Każdy rodzaj aktywności fizycznej stawia stopom i tułowiu inne wymagania - rozróżnia się ruchy stopy statyczne (jak w narciarstwie) i dynamiczne (np. w tenisie). Obok kilku rodzajów wkładek dla narciarzy, są też modele zaprojektowane dla biegaczy, rowerzystów, czy do gry w golfa. Zwróćcie uwagę na wkładkę dostarczoną wraz z nowym butem. Zwykle jest to kawałek filcu podklejony na gąbce. Jak zauważył ostatnio trafnie jeden z moich klientów - takie wkładki znakomicie nadają się do gumiaków. W butach narciarskich wymagamy innego standardu. Skorzystać możemy z gotowych, uniwersalnych wkładek, dedykowanych do naszego kształtu stopy, lub wykonać wkładki "custom" - idealnie dopasowane termicznie do kształtu naszej stopy. Takie wkładki to gwarancja komfortu, bezpieczeństwa i precyzji!
