Szczyrk - Doliny II - Muller GMD zostanie objęty ochroną konserwatorską.

[leitner]

Forum chyba powoli zapada sen letni, więc żeby trochę obudzić przynajmniej część forumowiczów (hmmm... MOSTOSTAL? :wink:), zabrałem się za poszukiwania zdjęć starych wyciągów narciarskich. Pomyślałem, że najlepiej będzie pisać (przynajmniej kilka pierwszych wyciągów) w tym wątku (chyba, że Mostostal ma coś przeciwko), żeby jak najwięcej osób zobaczyło ten wątek. Zależy mi na tym, bo gorąco (w sumie to chyba powinienem napisać - zimno ) kibicuję Mostostalowi w sprawie pozostawienia Mullera GMD ze Szczyrku w spokoju (w sensie, żeby dalej można było z niego korzystać jako wyciągu, a nie, żeby stał w jakimś muzeum - w końcu jest to zabytek). Cały czas szukam zdjęć tego wyciągu (pytałem rodziny - niestety nikt nie ma zdjęć z nart , szukałem w Narodowym Archiwum Cyfrowym - chociaż jeszcze to spróbuję przekopać i w gazetach) niestety bez rezultatu .

Ale do rzeczy. Znalazłem dzisiaj kilka zdjęć wyciągu orczykowego z Sokolca, który nadal działa. Niestety nie znalazłem firmy, która zbudowała wyciąg. Na zwykłego Mostostala czy KWK to to nie wygląda.

Zaciekawiło mnie to kolorowe malowanie wyciągu - niebiesko-żółte podpory i czerwone orczyki i niskie, jak na wyciągi orczykowe, prowadzenie liny.

Edytowane 23 Maj 2015 przez leitner

[MOSTOSTAL]

To jest Mostostal 500. Zbudowany przez Mostostal w latach 80. Znajdę kiedy bo mam gdzieś spis. O, jest:

Sokolec, Przełęcz Sokola

wyciąg orczykowy(Mostostal) 440 m, różnica wzniesień 113m

To obok Rzeczki - w końcu lat 80 wielbionej przez p. Janusza Zielonackiego w programie TVP "kolorowy zawrót głowy", kto z Was pamięta..?

Wydaje mi się, że to egzemplarz z drugiej połowy tej dekady. Ma bębny typu II wzorowane na bębnach Doppelmayr z początku lat 60. Skądinąd bardzo dobre. Były o niebo wytrzymalsze od tych wzorowanych na Muller GMD. Dziwi mnie tylko fakt, że podpory mają opuszczone niemal do połowy poprzecznice Czyżby z powodu małej ilości śniegu..? ;-)

Na górze widać typową dla Mostostalów stację przewojową z tzw "latającym kołem" (Flying wheel),

która była własnym rozwiązaniem patentowym, nie wzorowanym na żadnej konstrukcji zagranicznej. Podobne rozwiązanie stosował tylko Pomagalski / Montaz Mautino / Giovanola w wyprzęganych teleskopówkach.

Taka sama stacja przewojowa jest jeszcze w prototypie 001 na Zapalenicy w Szczyrku. Była też także na wyciągu Radunia w Sobótce. Stacje takie stosowane były w krótszych wyciągach 400/500/750m. Model 1000 / 2000 miał ją znacznie bardziej rozbudowaną - np Hondraski czy Beskid w Szczyrku albo "Nowy" w Suchej Dolinie.

[leitner]

Czyli jednak Mostostal? Myślałem, że budował tylko wyciągi z podporami bramowymi.Poma (a właściwie Tatrapoma, czyli obecnie Tatralift) buduje stacje przewojowe z kołami latającymi także w wyciągach niewyprzęganych. Niestety nie mam zdjęcia, ale pamiętam, że na Chopoku na Brhliskach jest taki wolny talerzyk LVP, który ma takie koło.Edit:Znalazłem zdjęcie,tylko że z Tatrzańskiej Łomnicy

Edytowane 26 Maj 2015 przez leitner
zdjęcie

[MOSTOSTAL]

Tak, zgadza się... oprócz Pomy takie latające koła miały polskie wyciągi bezpodporowe typu ZSZ Nowy Sącz czy Bahleda produkowane w latach 80 i 90. Pipkowa Góra (Przodkowo k. Gdańska) rok 1992.

A tu jeszcze latający przewój Mostostalu w wersji WN1000:Rachowiec:

Hondraski:

oraz prototyp wersji 400/500 z Zapalenicy:[ATTACH=CONFIG]22813[/ATTACH]

Edytowane 27 Maj 2015 przez MOSTOSTAL

[MOSTOSTAL]

MOSTOSTAL - orczyki (typy):MkI - wzorowany na Muller GMD typ III z trąbką obsadzoną w sprężynie odbojowej i kotwicą drewnianą. MkII - ulepszona wersja MkI z trąbką sztywno osadzoną w obudowie. Kotwica laminatowa z gumą odbojową.

MkIII - Bęben wzoru Doppelmayr ('1960) z laminatowa kotwicą. MkIV - Bęben własnej konstrukcji z olejowym stabilizatorem zwijania linki. Kotwica alu plastikowa Montanex.

Edytowane 27 Maj 2015 przez MOSTOSTAL

[leitner]

A te numery np. WN1000 to jest określenie mocy silnika?

[MOSTOSTAL]

A te numery np. WN1000 to jest określenie mocy silnika?

Nie. te numery oznaczają przybliżoną długość wyciągu. Najwięcej postawiono 750ek. WN1000 to np Hondraski, Kaskada, Duży Rachowiec, Zadział, Nowy w Suchej Dolinie, Złoty Groń. W przygotowaniu był też model WN2000. Jego cząstkę można zobaczyć na wyciągu Kaskada - dolna stacja przewojowa to właśnie wersja wagi ciężkiej dla tych wyciągów. Mowa tu o wyciągach z podporami typu T, które były finalnym produktem. Wcześniejsze były wariacjami na temat Mullera z Dolin. Najdłuższy taki stał kiedyś wzdłuż krzesła Zbyszek na Kopie i na jego temat wiem najmniej, nie ma też niemal żadnych zdjęć poza pocztówką KAW i jakimś ledwie widocznym kadrem i zdjęciem cb z sieci. Podobny też długi stoi chyba jeszcze w Suchej Dolinie ale o ile wiem to są już zgliszcza. Więcej z kratowymi podporami nie było. Mostostal wprowadził później bramowe podpory wzorowane na portalach Doppelmayra czy Swobody. Były takie pod koniec na tym wyciągu wzdłuż Zbyszka, miał je pierwszy wyciąg w Korbielowie. W dwóch wyciągach zastosowano portale o przekroju rurowym bardzo podobne do tych jakie miały KWK/Transporta. Ma takie wyciąg na Beskidku. Później opracowano podpory typu T, które stosowano do końca produkcji tj do 1993r. Pierwszy z tej serii był WN750 na Zapalenicy, ostatni WN1000 w Zakopanem na dawnej Kotelnicy (chyba).Kaskada - stacja przewojowa dolna wersja WN2000.

Edytowane 27 Maj 2015 przez MOSTOSTAL

[MOSTOSTAL]

MOSTOSTAL - orczyki (typy):

MkI - wzorowany na Muller GMD typ III z trąbką obsadzoną w sprężynie odbojowej i kotwicą drewnianą.

MkII - ulepszona wersja MkI z trąbką sztywno osadzoną w obudowie. Kotwica laminatowa z gumą odbojową.

[ATTACH=CONFIG]22817[/ATTACH] [ATTACH=CONFIG]22819[/ATTACH]

MkIII - Bęben wzoru Doppelmayr ('1960) z laminatowa kotwicą.

MkIV - Bęben własnej konstrukcji z olejowym stabilizatorem zwijania linki. Kotwica alu plastikowa Montanex.

[ATTACH=CONFIG]22815[/ATTACH] [ATTACH=CONFIG]22816[/ATTACH] [ATTACH=CONFIG]22820[/ATTACH]

[leitner]

Czemu Mostostal odszedł od podpór kratowych na rzecz rurowych? Chyba kratowe były lżejsze.

A tutaj taka zagadka z Czantorii (wyciąg na dole po prawej stronie). Nazwy firmy nie mogłem znaleźć. Jest to wyciąg talerzykowy "pseudo teleskopowy". Zamiast tradycyjnego teleskopu ma jakby fragment węża ogrodowego :stupid:

Nie mam niestety zdjęć samych talerzyków z bliska.

Wyciąg wygląda generalnie na stary.

[MOSTOSTAL]

To Polsport a raczej GLOB z aktualnej produkcji tj dokładnie sprzed jakichś 7 - 8 lat. Od 4 lat produkują to samo ale nie wszystkie konstrukcje są galwanizowane (cynkowane na srebrno). Rolki teraz są cynkowane na złoto. Tak na wzór aktualnego Dopka..;-)

Orczyki teleskopowe to kawałek ramy dawnego bębenkowca, uciętej powyżej bębna i do tego jest kawałek węża igielitowego ze sprężyną wewnątrz. Wąż zaiste taki sam jak w ogrodnictwie.. ale to tylko otulina linki. Górna część teleskopu to plastikowa rura do której chowa się ten "szlauch".

[leitner]

To Polsport a raczej GLOB z aktualnej produkcji tj dokładnie sprzed jakichś 7 - 8 lat. Od 4 lat produkują to samo ale nie wszystkie konstrukcje są galwanizowane (cynkowane na srebrno). Rolki teraz są cynkowane na złoto. Tak na wzór aktualnego Dopka..;-)

To dlatego myślałem, że to stary wyciąg. Myślałem, że kolorowych rolek i podpór już się od ok. 20 lat nie robi. Zazwyczaj są teraz tylko szare lub srebrne...

Tutaj akurat Sztokfisz z Kazimierza Dolnego

Kiedyś były bardziej kolorowe

[MOSTOSTAL]

No ten Mostostal na dole nie był tak malowany. To kolorystyka lat 90 i później.Mostostale od początku były malowane kolorem srebrno szarym. Zarówno najstarsze wzorowane na Muller GMD z kratowymi podporami jak i modele z podporami typu T. Malowanie to wynikało z licencji i technologii Muller GMD, który był licencjodawcą. Kolor ten do dzisprzetrwał chyba tylko na prototypie na Zapalenicy w Szczyrku. Taki był Hondraski, Radunia, Sahara, Zadział, Beskid, Lubomierz, Maciejowa i wszystkie inne zbudowane przez producenta. Rolki i koła przewojowe / napinające były ciemno czerwone. Wahacze zaś malowane na kolor słupów. Wszelkie inne kolory malowania tych wyciągów to inwencja właścicieli, ajentów itp. Podobnie ramy orczyków były fabrycznie cynkowane a bębny z trąbkami - fabrycznie srebrne bo z aluminium AK9. Kotwice laminatowe za to były bordowe lub bordowe w miodowe pasy (miodowe w bordowe pasy jak kto woli). Z biegiem lat wyciągi te przemalowywano najpierw na kolor wojskowy (po 1982r) a następnie na ten paskudny zielony, który zdobi wszystkie wyciągi starej daty w Polsce.. ;-( Może chciano w ten sposób zakamuflować ich istnienie w okresie poza zimowym... :stupid:

Odmiennie malowane były wyciągi KWK. Początkowo w latach 70 malowano je jasnoniebieską pastelą (błękitem) dokładnie tak jak pierwowzór Transporty Chrudim. Rolki, wahacze, okucia i cybanty były krwistoczerwone. Wyciąg KWK/Transporta "Cielętnik" i "Julian" - Szczyrk 1975:

Po modernizacji Szczyrku w 1980r przebudowano niektóre wyciągi na równoległe z podporami typu V. Miały malowanie niebieskie. Rolki pozostały czerwone. Buczynka Korbielów 1986:

Górna stacja wyciągu Kamienna - Buczynka Korbielów 1986:

Pod koniec lat 80 posmarowano je typową zieloną maziają, tak jak powyższe Mostostale..

Edytowane 27 Maj 2015 przez MOSTOSTAL

[leitner]

W tej niebieskiej szacie prezentowały się dużo lepiej Wydaje mi się, że orczyk na Gubałówce (nie jestem tego pewien) był taki niebieski.

[MOSTOSTAL]

Na Gubałówce..? Mówisz o Kotelnicy..?Pewnie chodzi Ci o ten od lat nie czynny orczyk:To także Mostostal 1000. Jeden z ostatnich jakie zbudowano. Oryginalnie też był srebrno szary ale dość szybko go przemalowano. Jeździłem na nim w 1989r i dokładnie nie pamiętam ale możliwe, że był blado niebieski. Jedyne zdjęcia jakie mam z tego wyciągu to dwie fotki orczyków Mostostal Mk5 z nowoczesnym bębnem z olejowym zwalniaczem zwijania linki oraz kotwicą Montanex (aluminiowa rura z plastikowym poddupnikiem i kierunkowym odbojem ustawiającym kotwicę w pozycji do jazdy). [ATTACH=CONFIG]22837[/ATTACH][ATTACH=CONFIG]22838[/ATTACH]W latach 90 posmarowano go na żółto, pewnie po to by Byrcynom szpecił łąki.. ;-)

[leitner]

Ja mogę ten niebieski orczyk pamiętać z lat 2002-2005, wcześniej to było niemożliwe :stupid: Wieczorem spróbuję go poszukać w swoich zbiorach

W latach 90 posmarowano go na żółto, pewnie po to by Byrcynom szpecił łąki.. ;-)

:biggrin: :biggrin: :biggrin:

[leitner]

No i poszukiwania dały niewiele, a właściwie nic Co prawda znalazłem kilka zdjęć z wyciągami (m.in. tego z Kotelnicy Mostostalu 1000), ale zdjęć tego niebieskiego orczyka nie mam... Może jeszcze poszukam w innych miejscach, ale wątpię, że mam go na zdjęciu. Pamiętam, że podpory tego wyciągu były bramowe. A i był nieczynny - żadne orczyki na nim nie wisiały.

Niestety nie mam skanera, więc zdjęcie zdjęcia nie jest specjalnie wyraźne...

Na tym zdjęciu jest górna przewojowa stacja (talerzyka albo małego orczyka) z czerwonym kołem linowym i rolkami, a także z blado-niebieską lub jasnozieloną konstrukcją.

Tutaj podpora orczyka z Kotelnicy.

No i dosłownie moje pierwsze zjazdy na nartach (jeszcze za nim miałem instruktora) chyba w przy Dolinie Lejowej. Pamiętam, że nie umiałem skręcać ani hamować, więc moim celem była zawsze zaspa z boku stoku :biggrin:

W poniedziałek może uda mi się zeskanować kilka zdjęć.

Mam jeszcze zdjęcie, na którym widać kotwice orczyka. Kotwice są zielono-czerwone (te najbardziej popularne).

Edytowane 30 Maj 2015 przez leitner

[MOSTOSTAL]

Fajne wspominki.... Który to był rok...? Ja z okresu kiedy uczyłem się narciarstwa mam tylko jedną fotkę dokumentalną. Miałem wtedy 5 lat a rok był 1975. Miejsce w którym zrobione było to zdjęcie to

Wcześniej w 1974r (pierwszy mój pobyt w Szczyrku) bardziej się przyglądałem wszystkiemu a największą (jak z resztą zawsze) frajdą była wizyta na Szyndzielni. 1974:[ATTACH=CONFIG]22846[/ATTACH][ATTACH=CONFIG]22847[/ATTACH][ATTACH=CONFIG]22848[/ATTACH]1976[ATTACH=CONFIG]22849[/ATTACH]Wyciąg z Twojego pierwszego zdjęcia to Polsport pierwszej serii. Widać to choćby po tym, że ta firma jako jedyna na polskim rynku a i także jedna z nielicznych na świecie robiła baterie rolkowe w których rolki były mocowane tylko jednostronnie na czopach (jak tylne koło w samochodzie) bez wahliwej obejmy. Poza tym kolorystyka słupów... jedyna w swoim rodzaju. Taka sraczkowata zieleń. Tylko Polsport tak malował wyciągi, ale tylko do 1988r. Potem były w "standardowej - kamuflującej" zieleni .. ;-) aż do roku 2004 (chyba), kiedy przeszli na galwanizację całej konstrukcji.Poza tym wszystkim za komuny powstały jedynie trzy zagraniczne wyciągi w Polsce. Pierwszy to tematowy Muller GMD, ktry dał licencję i rozwój Mostostalowi, drugi to Transporta Chrudim (Czyrna), który dał wzór, z którego (w ramach RWPG) skorzystał KWK Gliwice i stworzył przy udziale austriackiej Swobody (o licencji nic nie wiem) wyciągi KWK a trzecim wyciągiem zagranicznym był mało komukolwiek znany orczyk z Szymoszkowej, włoskiej firmy Graffer, choć w tym przypadku zapewne był licencyjny produkt Jugosłowiański. O ile mi wiadomo ten wyciąg nie posłużył żadnemu polskiemu producentowi za wzór, choć czasem dopatruję się minimalnych zgapień w wyciągach FAMPA z Cieplic. Na pewno firma ta zapatrzyła się mocno na bębny WSO/Stadeli, jednak pozostałe elementy były zapożyczane z Mostostala (kotwice, bloki) lub były konstrukcją własną.Polsport za to zastosował patent Stemag'a z otwartą szpulą zwijacza (bez obudowy) z tym, że z talerzykiem.

Edytowane 31 Maj 2015 przez MOSTOSTAL

[leitner]

Chyba 2003...

Mam kilkanaście zdjęć gondoli na Jaworzynę - przez 8 lat co roku tam byłem Na Szyndzielni byłem raz w 2007 albo w 2008. Jako, że przejeżdżaliśmy przez BB, nie mogłem pozwolić, żebyśmy nie wjechali gondolą :crazy: A z góry na sankach po nartostradzie :biggrin:

[leitner]

Chyba 2003...

Mam kilkanaście zdjęć gondoli na Jaworzynę - przez 8 lat co roku tam byłem Na Szyndzielni byłem raz w 2007 albo w 2008. Jako, że przejeżdżaliśmy przez BB, nie mogłem pozwolić, żebyśmy nie wjechali gondolą :crazy: A z góry na sankach po nartostradzie :biggrin:

[MOSTOSTAL]

Jak pisałem, Twoje zdjęcie przedstawia Polsport MkI z początków produkcji. Top stacja przewojowa. Malowany był takim zielono podobnym kolorem. Koła i rolki ciemno czerwone. Orczyki pierwszego typu wzorowane na Stemagu z otwartym bębnem zwijacza i talerzykiem z czarnej dziurkowanej gumy. Taki jak tu:

Orczyki Polsportu były wzorowane na Stemagu:

[MOSTOSTAL]

Chyba 2003... Mam kilkanaście zdjęć gondoli na Jaworzynę - przez 8 lat co roku tam byłem Na Szyndzielni byłem raz w 2007 albo w 2008. Jako, że przejeżdżaliśmy przez BB, nie mogłem pozwolić, żebyśmy nie wjechali gondolą :crazy: A z góry na sankach po nartostradzie :biggrin:

Saharaaaaa...... 1994... :

[leitner]

To jest Mostostal z kołem pływającym? To chyba też jest Mostostal o przepustowości 1000os / h na Górze Myślęcińskiej. Tylko długość wynosi ok. 200 metrów, a pisałeś, że Mostostal robił tylko duże wyciągi, więc nie wiem co to.

A to wyciąg talerzykowy z Gubałówki. Talerzyki nie wyglądają na bardzo stare, ale niebieskie podpory nie są nowej generacji

[MOSTOSTAL]

Tak to jest koło pływające, tu w ustawieniu dolnym. To zdjęcie zrobiłem w 1994r jeszcze w starym wagoniku KL Szyndzielnia. To był też chyba ostatni rok działania Sahary. W każdym razie jeszcze wisiały orczyki na linach.. Ten wyciąg obecnie jest w Cisowej.

Wyciąg na Górze Myślęcińskiej to nie jest Mostostal. Kiedyś tam stał Polsport ale to co jest na Twojej fotce to produkt firmy Bachleda

Z resztą mają go w zakładce "realizacje" z roku 2006/2007

http://www.wyciagi.bachleda.com.pl/g-bj500.html

Najkrótsze wyciągi Mostostalu miały 400m. Jeden taki krótki, ale możliwe, że miał 500m stał (stoi?) przy świątyni Wang w Karpaczu. Podobny był też kiedyś w Krzyżówkach przed Korbielowem.

Edytowane 1 Czerwiec 2015 przez MOSTOSTAL

[Góral spod Skrzycznego]

Mostostal, donoszę ci, że przy górnej stacyjce Mullera rozebrano starą szopkę.

Poniżej Dolin maszyna wrzyna się w stok, chyba na nowy sezon Fis dotrze do dolnej stacji starego krzesła. A i same Doliny teraz odwiedzą turyści w weekendy bo Józek serwuje grilla w soboty i niedziele w Hiltonie. Odwiedzajcie te puste i ciche trasy latem, może przyśpieszą z modernizacją.

[MOSTOSTAL]

Wow Dzięki za informację.. Ale co rozebrano, tę budę w której jest maszynownia Mullera..? To...??

Zobacz na zdjęciu poniżej i powiedz mi co rozebrano...? 1, 2 czy 3.

Qrde, zaczynam się niepokoić bo dawno nie miałem żadnej wieści od referatu zabytków. Prosili o opinię, napisałem wysłałem... hmmm... Może kasa robi swoje... Cóż, na to argumentów nie będę mieć.. ;-(

Edytowane 1 Czerwiec 2015 przez MOSTOSTAL